Rok 2020 w Polsce i regionie w pigułce historycznej

W kończącym się lada moment roku, przeżywaliśmy chwile radości i smutku z różnych powodów. Nasze życie niewątpliwie zmieniło się na skutek pojawienia się w naszym kraju koronawirusa. Zastanawiamy się, co dalej będzie? Co nas czeka w 2021 roku ? Zapewne obiecujemy sobie wiele, ale zanim to nastąpi warto przyjrzeć się wydarzeniom minionego roku w ujęciu historycznym. Podsumujmy więc, ten w opinii wielu ludzi „nieszczęsny” 2020 rok, w którym wiele dat opartych o rodzimą bazę historyczną  jest godne zauważenia i przypomnienia.

Styczeń

20 stycznia 2020 r.  przypadła 700. rocznica koronacji Władysława  Łokietka na króla Polski. Główne obchody tej uroczystości odbyły się w Krakowie, na Wawelu symboliczną mszą świętą przy kryptach królów polskich. Warto przypomnieć, że król Władysław Łokietek był zasłużonym królem. Największym jego osiągnięciem było zjednoczenie ziem polskich po rozbiciu dzielnicowym (1138 r.) oraz mądra polityka zagraniczna w trudnym okresie naszego państwa.

27 stycznia przeżywaliśmy 75. rocznicę wyzwolenia niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz – Birkenau przez Armię Czerwoną. Główne obchody odbyły się w Oświęcimiu z udziałem Prezydenta RP Pana Andrzeja Dudy z małżonką, delegacją rządu polskiego, niektórymi przedstawicielami Unii Europejskiej, byłymi więźniami obozu Auschwitz – Birkenau. W swoim przemówieniu, więzień obozu Marian Turski niezwykle wzruszony tak mówił: „Chciałbym powiedzieć mojej córce, moim wnukom, rówieśnikom mojej córki, moich wnuków, gdziekolwiek mieszkają. W Polsce, w Izraelu, w Ameryce, w Europie Zachodniej, w Europie Wschodniej, tak w Europie Wschodniej, to bardzo ważne – nie bądźcie obojętni, jeżeli widzicie kłamstwa historyczne. Nie bądźcie obojętni, kiedy widzicie, że przeszłość jest naciągana na poczet aktualnej polityki. Nie bądźcie obojętni, kiedy jakakolwiek mniejszość jest dyskryminowana, ponieważ istotą demokracji jest to, że większość rządzi, ale demokracja na tym polega, że prawa mniejszości muszą być chronione jednocześnie. Nie bądźcie obojętni, kiedy jakakolwiek władza narusza przyjęte umowy społeczne, już istniejące. Bądźcie wierni przykazaniu. Jedenaste przykazanie: nie bądź obojętny, bo jeżeli nie, to się nawet nie obejrzycie jak na was, jak na waszych potomków, “jakieś Auschwitz” nagle spadnie z nieba”. Słowa te, są przestrogą dla współczesnych pokoleń, szansą na wyciągnięcie wniosków z przeszłości.

Luty

10 lutego obchodziliśmy 100. rocznicę zaślubin  Polski z Morzem Bałtyckim. Wydarzenie to miało charakter symboliczny i zostało dokonane przez gen. Józefa Hallera poprzez wrzucenie do morza symbolicznego pierścienia.

28 lutego zmarł pochodzący ze Stalowej Woli, prof. Janusz Cisek. Historyk, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, w latach 2002-2003 wiceprezydent Stalowej Woli. W swoim życiu kierował się poświęceniem i pracą dla ludzi, miał w sobie wielką charyzmę, chęć działania i determinację we wszystkim, co czynił. Spoczął na Powązkach.

Marzec

Ten miesiąc chyba każdy z nas chciałby przekreślić, ponieważ nasze życie nagle zatrzymało się z powodu ataku koronawirusa. 12 marca zamknięto wszystkie szkoły w Polsce. Od tego momentu, aż do końca czerwca, nauka odbywała się tylko w systemie zdalnym. Życie zawodowe i prywatne również uległo przewartościowaniu. Do dzisiaj borykamy się z licznymi problemami. Dogłębne skutki tego nieszczęścia, jeszcze zapewne odczujemy…

Kwiecień

2 kwietnia obchodziliśmy Światowy Dzień Autyzmu. W wielu miastach Polski odbywały się skromne obchody ze względu na panującą epidemię koronawirusa. W tym roku Poznań stał się miejscem, gdzie pomysłowo obchodzono ten dzień na różne sposoby. Odbywały się spotkania online, symboliczne podświetlenia ratuszu miejskiego oraz innych miejsc (parki, skwery) na niebiesko, własnoręcznie robione kartki z autografami znanych sportowców lub aktorów. Także w Stalowej Woli pamiętano w tym dniu o dzieciach z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Niektóre placówki edukacyjne chętnie włączały się w tę inicjatywę pomimo zamknięcia szkół i nauczania zdalnego. Tego dnia również przypadała 15. rocznica śmierci naszego wielkiego rodaka, Papieża Jana Pawła II.

10 kwietnia przypadła 10. rocznica katastrofy smoleńskiej, w której zginęli  Prezydent RP Lech Kaczyński z małżonką oraz 94 osoby, będące przedstawicielami różnych obozów politycznych, duchowieństwa, kultury, nauki i sztuki. Pamięć o tej tragedii musi być zachowana, aby przyszłe pokolenia potrafiły nadać  znaczenie temu wydarzeniu.

Maj

8 maja obchodzono 75. rocznicę zakończenia II wojny światowej. Tego dnia w wielu krajach świętowano w zmienionej formie. W Polsce odbył się krótki pokaz samolotów bojowych i przemówienie Prezydenta RP Andrzeja Dudy. Rosja jako jedyne państwo obchodzi ten dzień 9 maja. Ma to związek z podpisaniem kapitulacji Niemiec 8 maja 1945 r. o godzinie 23:00 ( w Moskwie była godzina 1:00 w nocy – przyjęto zasadę świętowania w Rosji właśnie 9 maja).

18 maja świętowaliśmy 100. rocznicę urodzin świętego Jana Pawła II.

Z tej okazji odbywały się liczne koncerty, wystawy, warsztaty. Wszystkie te wydarzenia odbywały się nadal w reżimie sanitarnym, bez udziału publiczności.  100. rocznica urodzin Papieża to niebywała okazja do przypomnienia sobie sensu jego nauczania i pielgrzymowania.

Czerwiec

14 czerwca odszedł do Pana Marian Nieradka. Lekarz z powołania, związany ze Stalową Wolą. Był kierownikiem Oddziału Terenowego Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Stalowej Woli. Zmarł w Światowy Dzień Krwiodawcy. Był znanym i cenionym lekarzem w całym regionie.

Zakończenie roku szkolnego w Stalowej Woli i w całej Polsce przebiegało w niezwykle smutnej atmosferze. Uczniowie bez uroczystych apeli, w ścisłym reżimie sanitarnym odbierali swoje świadectwa.

Lipiec

15 lipca przypadła 610. rocznica bitwy pod Grunwaldem. W tym roku na Polach Grunwaldzkich nie odbyły się, jak co roku turnieje rycerskie i wielka rekonstrukcja historyczna, która ukazywała bitwę pod Grunwaldem z 1410 r. Znowu tego typu imprezy przeniosły się do Internetu. Bitwa pod Grunwaldem to największa w dziejach historii Polski wygrana, która obnażyła słabość przeciwnika – w tym wypadku Krzyżaków.

Sierpień

2 sierpnia zmarł Salwiusz Zbigniew Paszkiewicz, przewodniczący Związku Sybiraków, radny miejski, działacz społeczny. W czasie II wojny światowej zesłany z rodziną do Kazachstanu. W swoich licznych spotkaniach z młodzieżą opowiadał o trudnych warunkach, jakie go spotkały i późniejszej działalności w okresie komunizmu. Człowiek o wielkim sercu, charyzmie i „stalowej woli”. Jeszcze w styczniu, kiedy odwiedził dzieci i młodzież z Publicznej Szkoły Podstawowej z Oddziałami Integracyjnymi nr 7 im. Mikołaja Kopernika w Stalowej Woli, tak mówił: „Macie dzisiaj wielkie możliwości uczenia się wszelkich dziedzin nauki, literatury i historii. Jesteśmy krajem niepodległym, suwerennym i wolnym. Zabiegajcie o pamięć i prawdę historyczną. Pamiętajcie o Sybirakach, jest ich coraz mniej. Odchodzą na tamten świat na wieczną wartę. Niech pamięć o poległych w czasie wojny i wywiezionych na Sybir będzie trwała. Niech żyje wolna Polska.”

Uczył, co to znaczy być prawdziwym patriotą, jak kochać swoją Ojczyznę i szanować związane z nią symbole narodowe.

15 sierpnia przeżywaliśmy 100. rocznicę Bitwy Warszawskiej, w której Polacy pokonali bolszewicką Armię Czerwoną. Bitwa zdecydowała o zachowaniu niepodległości przez Polskę i przekreśliła plany rozprzestrzenienia komunizmu na Europę Zachodnią.

31 sierpnia przypadła 40. rocznica podpisania porozumień sierpniowych (21 postulatów) w Sali BHP Stoczni Gdańskiej przez Lecha Wałęsę i wicepremiera Mieczysława Jagielskiego.

Wrzesień

1 września obchodziliśmy 81. rocznicę wybuchu II wojny światowej. Główne obchody odbyły się na Westerplatte o godzinie 4:45. Na znak pamięci tamtych wydarzeń zawyły syreny, oddano hołd zmarłym bohaterom Westerplatte. Przy pomniku złożono kwiaty i zapalono znicze. Nieopodal pomnika widnieje napis: „ Nigdy więcej wojny”. To wymowne słowa, które muszą przemawiać do wyobraźni współczesnych pokoleń.

27 września przypadła 415. rocznica bitwy pod Kircholmem. Było to ważne zwycięstwo polskiej armii nad armią szwedzką. Do zwycięstwa Polaków prowadził Jan Karol Chodkiewicz.

Październik

29 października Stalowa Wola straciła kolejnego, wspaniałego człowieka. Był nim Alfred Rzegocki, były prezydent Stalowej Woli. Niestrudzony, charyzmatyczny, kochający miasto i społeczność lokalną. Działał dla dobra wszystkich, kierował się w życiu zasadą solidarności i dobroci. Zmarł w sandomierskim szpitalu.

Listopad

11 listopada obchodziliśmy 102. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości. W Stalowej Woli nie odbyło się Ognisko Patriotyzmu, które corocznie organizowano z inicjatywy Prezydenta Miasta Lucjusza Nadbereżnego. W Bazylice Konkatedralnej odprawiona została msza święta w intencji Ojczyzny. Muzeum Regionalne w Stalowej Woli przygotowało z okazji święta niepodległości teledysk „My Pierwsza Brygada” wykonanego przez mieszkańców miasta i Nadsańskiej Orkiestry Kameralnej z Miejskiego Domu Kultury.

29 listopada przypadła 190. rocznica wybuchu powstania listopadowego. Był to pierwszy  tak poważny zryw niepodległościowy od czasu zajęcia ziem Królestwa Polskiego przez zaborców – Prusy, Austrię i Rosję w  1772 roku. Powstanie listopadowe zakończyło się klęską Polaków.

Grudzień

13 grudnia przeżywaliśmy 39. rocznicę wprowadzenia w Polsce stanu wojennego. Decyzją gen. Wojciecha Jaruzelskiego na terenie całego kraju wprowadzono godzinę policyjną, wszystkie połączenia telefoniczne zostały przerwane, a opozycjonistów wtrącono do więzień. W późniejszych dniach grudnia ‘81 dokonano pacyfikacji w kopalni Wujek, podczas której zginęło dziewięciu protestujących górników, a kilkudziesięciu zostało rannych. Na fasadzie Pałacu Prezydenckiego została wyświetlona iluminacja w hołdzie ofiarom stanu wojennego, a w jednym z okien zostało zapalone Światło Wolności.

W dniach 14 – 22 grudnia obchodziliśmy 50. rocznicę Grudnia 1970 r., protestów robotników w Polsce. Tamte wydarzenia również należą do tragicznych  kart historii Polski XX wieku.

2020 rok dobiega końca, a wraz z nim krótkie podsumowanie. Ten rok obfitował w ważne dla naszego kraju rocznice, o których Polacy nie zapomnieli. Tradycja i pamięć historyczna jest wciąż w nas głęboko zakorzeniona. Wiemy, że przyszłość Polski zależy od nas i sama pamięć o dawnych czasach nie wystarczy. Nowy 2021 rok daje nam nadzieję na lepsze jutro, na nasze jutro…

Wszystkim Czytelnikom i Sympatykom portalu 4miasta.pl życzę, aby ten 2021 rok był rokiem nadziei, pomyślności, wszelkiej radości, spełnienia wszelkich planów i marzeń. Przede wszystkim zdrowia, bo powrót do życia, jakie znamy sprzed pandemii, jest tak bardzo nam wszystkim potrzebny i cenny.

Szczęśliwego Nowego Roku 2021 !

mgr Mateusz Korpal – nauczyciel historii ze Stalowej Woli