W debacie publicznej jest słowo, które przez ostatnie lata zrobiło nie lada karierę. Jest nim populizm. Używane często i to przez wszystkie przypadki. Jedni politycy zarzucają innym bycie populistą przerzucając się tym określeniem jak gorącym kartoflem.
Populista (łac. populus – lud ) jest osobą, która mówi to co ludzie chcą usłyszeń. Potrafi sondować nastroje społeczne i dostosować do nich swoje poglądy. Nie można powiedzieć, że populista jest wyalienowany. Jest on osobą niezwykle sprawną retorycznie i erystycznie. Jest typem, który lubi być w centrum pragnąc, aby cała uwaga była skupiona na nim. To tyle jeśli chodzi o pewien rys charakterologiczny typowego populisty.
Jak odróżnić przekaz populistyczny od nie – populistycznego?. Można wyróżnić kilka cech, która wskażą nam jednoznaczną odpowiedź. Po pierwsze, populista zawsze stosuję metodę podziału na “My” i “Oni”. Po drugie, narzuca on kategoriom “My”- “Oni” określone zabarwienie emocjonalne. Na przykład. My jesteśmy wybrańcami narody. Oni nie są. My reprezentujemy jako jedyni klasę pracującą. Oni nie reprezentują. Zabieg ten polega na dodaniu do słowa “my” samych pozytywów, natomiast do określeń “oni”odpowiednio taką samą ( a najlepiej większą) liczbę negatywów. Po trzecie, populizm jest aczasowy i ahistoryczny. Może być stosowany w dowolnym momencie przez co uznać go można jako uniwersalną metodę uprawiania polityki. Po czwarte, wyraźnie często następuję odwołanie do interesów całego ludu, przeciwstawiając to z interesami elit (antyelitaryzm). Po szóste, u tego typu polityków i partii działa zasada, im gorzej tym lepiej. Populistą pomagają wszelkiego rodzaju recesje i kryzysy gospodarcze, złe nastroje społeczne, podziały w społeczeństwie.
Polska nie była podobnie zresztą jak każdy inny kraj na świecie wolna od populizmu. Najbardziej sztandarowymi partiami odwołującymi się do tego środka była Samoobrona oraz Liga Polskich Rodzin.
Nie ma jednak zgody co to określenia populizmu, nie jest to pojęcie wystarczająco ostre. Populistą może być określony polityk i partia. Istnieją, również poglądy przypisujące wszystkim partiom stosowanie tego typu strategii.
Jedno wydaje się pewne. Polityka była, jest i będzie związana z populizmem. Mimo postępu społecznego i ekonomicznego liczna tego typu ugrupowań politycznych w XXI wieku wzrasta.
Tomasz Lisowski